78 Độ Minh Triết – Tính Thống Nhất và Tính Hai Mặt
Seventy Eight Degrees of Wisdom
Rachel Pollack
(Dịch: Pansy88)
CHƯƠNG I: THẾ BÀI BỐN LÁ
TÍNH THỐNG NHẤT VÀ TÍNH HAI MẶT
Tính Thống Nhất và Tính Hai Mặt
Trải qua một lịch sử dài, bộ Ẩn chính đã thu hút rất nhiều bài giải nghĩa. Ngày nay, ta thường nhìn các lá bài chính như một quá trình tâm lý thông qua nhiều giai đoạn tồn tại để đạt đến sự phát triển toàn diện; chúng ta có thể mô tả trạng thái này như sự hòa nhập với thế giới xung quanh vào từng thời điểm cụ thể, hay có lẽ là sự giải phóng khỏi những yếu đuối, bối rối và hãi sợ. Toàn bộ bộ Ẩn Chính mô tả kỹ lưỡng quá trình này, nhưng để có thể hiểu rõ hoàn toàn thì ta chỉ phải xem xét 4 lá bài; 4 nguyên mẫu cơ bản được sắp xếp theo một sơ đồ hình học thể hiện sự tiến hóa và nhận thức tâm linh.
Nếu bạn có bộ Rider Waite Tarot (*) thì hãy lấy ra lá The Fool, The Magician, The High Priestess và The World, xếp chúng thành hình thoi như sau. Nhìn chúng một lát xem. Hãy để ý rằng cả The Fool và The World đều có hình người đang vui tươi nhảy múa còn The Magician và The High Priestess thì đứng yên không di chuyển trong vị trí của mình. Nếu xem qua những lá Ẩn Chính còn lại, bạn sẽ thấy rằng tất cả những lá chính đều được vẽ như một bức ảnh tĩnh (still photograph) hơn là một bức tranh động (motion picture) trừ lá số 0 và lá số 21. Chúng tự thể hiện mình trong những trạng thái sống phù hợp.
Nhưng có những điểm khác biệt giữa hai người nhảy múa này. The Fool bước nhanh về phía trước trong trạng thái áo quần đầy đủ còn hình người trong The World thì không. The Fool trông như sắp nhảy vào thế giới bên dưới từ một vùng đất cách đó thật cao; The World ngược lại xuất hiện bên ngoài thế giới vật chất, nhân vật nhảy múa lơ lửng trong một vòng chiến thắng nhiệm màu.
* Trong những bộ bài khác, đặc biệt là những bộ cổ xưa hơn Waite thì The Fool xuất hiện rất khác với lá bài được trình bày ở đây. Chương sau về biểu tượng của lá The Fool sẽ nói về sự kế thừa có tính thay thế này.
Cũng nên lưu ý đến những con số của bốn lá bài này. Số 0 không hoàn toàn là một chữ số, hơn thế, nó thể hiện sự vắng mặt của các con số cụ thể khác, và do đó chúng ta có thể nói rằng nó bao hàm tất cả các con số bên trong nó. Nó biểu trưng cho tiềm năng vô tận. Tất cả mọi thứ đều có khả năng xảy ra vì không một định dạng cụ thể nào có thể được đưa ra cả. Số 1 và 2 là những số thực đầu tiên, là thực tại đầu tiên; một lần nữa là một trạng thái đã được ấn định. Chúng hình thành các số nguyên “lẻ” và “chẵn”, và do đó miêu tả tất cả các cặp đối lập, nam và nữ, ánh sáng và bóng tối, thụ động và chủ động, vân vân… Nhưng số 21 kết hợp hai con số này là một hình ảnh.
Hãy nhìn vào dáng điệu của chúng. Lá The Magician nâng cao một gậy phép lên trời. Bên cạnh ý nghĩa về tinh thần và sự thống nhất, gậy dương vật còn biểu trưng cho nam tính. Lá The High Priestess ngồi giữa hai chiếc cột xuất hiện liên tục trong bộ Ẩn Chính, ở những nơi hiển nhiên như đền thờ trong lá The Hierophant, và theo một cách khéo léo hơn như hai người tình trong lá số 6, hay hai con nhân sư thắng vào lá Chariot. Người nhảy múa, hình người phụ nữ (cũng có một vài bộ vẽ cô nàng dưới dạng lưỡng tính) mỗi tay cầm một gậy phép. Nam và nữ đã thống nhất, và hơn thế nữa, những phẩm chất độc lập của họ gắn kết vào một sự tự do cao hơn và niềm vui thích bừng lên trong cách người vũ công cầm những biểu tượng sức mạnh đó một cách thanh thoát.
Vậy rõ ràng là trong khi theo phương ngang, lá The Magician và The High Priestess thể hiện tính đối lập của những thứ trái ngược nhau, còn theo phương dọc, lá 0 và 21 thể hiện một sự thống nhất, lá The Fool là một dạng trạng thái hoàn hảo trước sự đối lập và lá The World cho chúng ta một ý niệm về một cảm giác hồ hởi của tự do có được chỉ khi ta điều hòa những mặt đối lập chôn giấu trong tâm thức.
Tarot, cũng như nhiều hệ thống tư duy, chắc chắn cũng giống những câu chuyện thần thoại, biểu trưng sự đối lập là sự phân tách của nam giới và nữ giới. Những người theo Qabalah tin rằng Adam gốc là một người lưỡng tính, và do đó Eve chỉ trở nên phân tách khỏi anh ta như kết quả của một Sự Sa ngã (Fall). Trong hầu hết các nền văn hóa, ở những cấp cao hoặc thấp hơn, đàn ông và đàn bà nhìn nhau theo cách rất khác biệt, hầu như là một xã hội riêng biệt. Ngày nay, nhiều người đã nghĩ rằng mỗi người sẽ có cả tính chất của cả nam và nữ, nhưng trước đây thì suy nghĩ như vậy chỉ được tìm thấy trong những học thuyết bí truyền của sự thống nhất.
Nếu mô tả sự đối lập một cách rạch ròi thành nam giới và nữ giới, hoặc đen và trắng, chúng ta cũng trải nghiệm những phân tách tinh vi hơn trong cuộc sống thường nhật, đặc biệt là giữa hi vọng của chúng ra, những cái mà ta tưởng tượng là ta có thể đạt được với thực tế những thứ ta đạt được. Rất thường xuyên rằng những hành động mà chúng ta làm hóa ra lại không đáp ứng được hi vọng dành cho chúng. Cuộc hôn nhân mang đến ít hạnh phúc hơn mong đợi, công việc và sự nghiệp mang lại ức chế nhiều hơn là thỏa mãn. Nhiều nghệ sĩ từng nói rằng bức tranh được vẽ trên khung vải không bao giờ giống bức tranh mà họ mường tượng; rằng họ không thể nào thể hiện được những gì họ thực sự muốn nói. Kiểu nào thì thực tế cuộc sống bao giờ cũng luôn không bằng tiềm năng của nó. Nhận thức sâu sắc về điều này, nhiều người quay cuồng với mọi quyết định, bất kể lớn nhỏ, bởi vì họ không thể chấp nhận rằng một khi họ đã làm theo hướng này thì họ sẽ mất cơ hội đến với những hướng khác đã mở ra cho họ trước đó. Họ không thể chấp nhận sự giới hạn khi hành động trong thế giới thực.
Sự phân tách giữa tính tiềm năng và thực tế đôi khi được xem như sự tách biệt giữa tinh thần và thể xác. Chúng ta cảm được rằng suy nghĩ và cảm xúc là một cái gì đó khác với hiện diện vật chất của ta trên thế giới. Tinh thần không có giới hạn, nó có thể đi bất cứ đâu trong vũ trụ, ngược về quá khứ hay tiến tới tương lai. Thể xác thì lại yếu đuối, là chủ thể của sự đói khát, sự mệt mỏi và đau ốm. Để cố gắng giải quyết sự tách biệt này người ta tìm đến những trường phái triết học. Những người theo chủ nghĩa hành vi khẳng định rằng “tinh thần” không hề tồn tại; chỉ có thể xác và thói quen mà nó phát triển là có thật. Ở một cực khác, nhiều nhà huyền học đã trải nghiệm thể xác như một ảo ảnh được tạo bởi sự hiểu biết giới hạn của chúng ta. Truyền thống Thiên chúa giáo định nghĩa “linh hồn” như bản thể “thật” bất tử, tồn tại trước và sau cơ thể chứa nó. Và nhiều tôn giáo, giáo phái khác, như những người theo thuyết ngộ đạo (Gnostic) và một vài người theo Qabalah chẳng hạn, cho rằng cơ thể là một nhà tù được tạo bởi những tội lỗi và sai lầm của tổ tiên sa ngã của chúng ta.
Ở khởi nguồn của tất cả những mặt đối lập này, chúng ta cảm thấy như không thể nào hiểu được chính mình. Chúng ta cảm nhận rằng tận sâu bên trong bản chất thật sự của mình là cái gì đó mạnh mẽ hơn, tự do hơn, với một sự thông tuệ vĩ đại và quyền năng lớn lao; hoặc là một thứ thiên về những đam mê bạo lực và ham muốn mãnh liệt của phần “con”. Theo một cách khác, chúng ta biết rằng bản chất thật đó đã giấu bên trong, hoặc có lẽ là nằm sâu bên dưới tính cách thông thường bị khống chế theo xã hội của mình. Nhưng làm thế nào để chạm vào nó được? Cứ giả sử các bản chất tiềm năng kia là cái gì đó đẹp đẽ và mạnh mẽ, làm sao ta phóng thích được nó?
Những bộ môn mà ta gọi là “khoa học huyền bí” bắt đầu với một sự nhận thức mạnh mẽ về mọi phân tách và giới hạn này. Tuy nhiên, sau đó chúng tiến tới một quan điểm khác, rằng có tồn tại một chiếc chìa khóa, hoặc một kế hoạch, để mang mọi thứ đến với nhau, để thống nhất cuộc đời và hi vọng của chúng ta làm một khi ta đã giải phóng sự thông thái và sức mạnh tiềm tàng của mình. Người ta thường nhầm lẫn mục đích của các bộ môn tâm linh. Nhiều người nghĩ Tarot là để tiên đoán, rằng các nhà giả kim muốn trở nên giàu có bằng cách biến chì thành vàng, rằng những người theo Qabalah dùng bùa chú bằng cách đọc những từ bí mật, vân vân. Thực tế thì những bộ môn này hướng tới một sự thống nhất tâm lý. “Kim loại cơ bản” mà những nhà giả kim mong có thể biến đổi thành vàng chính là bản thân người đó. Chấp nhận học thuyết rằng chúng ta đã rơi khỏi trạng thái hoàn hảo để rớt vào một trạng thái giới hạn, những nhà huyền học không tin chúng ta phải đợi chờ một sự cứu chuộc tương lai nào đó từ một thế lực bên ngoài một cách thụ động. Trái lại, ông ấy hoặc bà ấy tin rằng mang lại một sự cứu chuộc bằng cách tìm ra chìa khóa để thống nhất là trách nhiệm của chúng ta.
Tarot miêu tả một phiên bản của “chiếc chìa khóa” đó. Nó không phải là chìa khóa, cũng như nó thực sự không phải là một học thuyết bí ẩn. Nó biểu diễn một quá trình, và một trong những thứ nó dạy chúng ta là ta đã phạm sai lầm khi giả sử sự thống nhất đến qua một chiếc chìa đơn giản hoặc một công thức nào đó. Đúng hơn, sự thống nhất đến qua những trưởng thành và mở rộng nhận thức khi ta đi từng bước qua hết hai mươi mốt trạng thái của bộ Ẩn Chính.
Lá The Fool đại diện cho sự thuần khiết thực sự, một kiểu trạng thái hoàn hảo của niềm vui và tự do, một cảm giác được hòa làm một với hồn của cuộc sống vào mọi lúc; hay nói cách khác, cái tôi “bất tử” chúng ta cảm thấy đã bị sập bẫy trong những hỗn độn và thỏa hiệp của cuộc sống đời thường. Có lẽ cái tôi tỏa sáng rực rỡ kia thực ra chẳng bao giờ tồn tại. Bằng cách nào đó ta cảm nhận được trực giác của mình về cái tôi ấy như một thứ gì đó đã mất mát. Hầu như mọi nền văn hóa đều phát triển những thần thoại về việc rơi khỏi (Fall) một thiên đường sơ khai.
“Sự thuần khiết” (innocence) là một từ thường bị hiểu nhầm. Nó không có nghĩa là “không có tội” mà là một sự tự do và hoàn toàn cởi mở đối với cuộc sống, hoàn toàn không có sợ hãi thoát ra từ niềm tin tuyệt đối vào cuộc sống và cái tôi bản năng của bạn. Thuần khiết không có nghĩa “vô tính” (asexual) như người ta thường nghĩ. Nó là bản năng giới tính biểu lộ với không một sự sợ hãi, tội lỗi, thờ ơ hay không trung thực nào. Nó là bản năng giới tính biểu hiện một cách tự nhiên và tự do, giống như biểu hiện của tình yêu và sự ngất ngây của cuộc sống.
Lá The Fool mang số 0 bởi vì mọi thứ đều có thể đối với một người luôn sẵn sàng dấn bước vào mọi hướng. Anh ta không thuộc về một nơi cụ thể nào; anh ta không được ấn định như những lá bài khác. Sự thuần khiết khiến anh ta là một người không quá khứ, và do đó có một tương lai vô hạn. Mỗi khoảnh khắc đều là một điểm bắt đầu. Trong chữ số Ả Rập, số 0 mang hình dạng của một quả trứng để ra hiệu rằng vạn vật đều xuất phát từ nó. Nguyên thủy số không được viết như một dấu chấm; theo truyền thống giả kim (Hermetic) và Qabalah vũ trụ bắt nguồn từ một điểm ánh sáng. Và chư thần trong Qabalah thường được mô tả như “hư vô” (nothingness) vì mô tả thần thánh giống với bất cứ thứ gì thì đều giới hạn Ngài vào một trạng thái hữu hạn được ấn định. Những người dẫn giải Tarot đã tranh luận về việc liệu lá The Fool có thuộc về trước, sau, hay đâu đó khoảng giữa những lá bài khác hay không có vẻ đều quên mất điểm này. Lá The Fool là sự chuyển động, sự thay đổi, là hằng số xuyên suốt cuộc sống.
Đối với lá The Fool thì không có sự khác biệt nào tồn tại giữa triển vọng và thực tế. 0 có nghĩa là sự trống rỗng tuyệt đối những hy vọng và sợ hãi, và lá The Fool không mong chờ điều gì, không lập nên một kế hoạch nào cả. Anh ta phản ứng với những trạng thái nhất thời ngay lập tức.
Những người khác sẽ nhận được tính tự nhiên hoàn toàn của anh ta. Không một tính toán, không một kiềm hãm. Anh ta không làm những thứ này một cách chủ tâm, kiểu như ai đó quyết định thành thật hoàn toàn với bằng hữu hay với người yêu một cách có ý thức. Lá The Fool trao đi sự thành thật và tình yêu của mình một cách tự nhiên, cho tất cả mọi người, thậm chí còn không mảy may suy nghĩ về điều đó.
Chúng tôi gọi lá The Fool là “anh ấy” và lá The World (Dancer) là “cô ấy” là do ngoại hình của họ trong các bức vẽ, cả hai lá này là nữ hay nam thì đều không có gì thay đổi cả. Vì The Fool không trải nghiệm sự chia tách khỏi thế giới vật chất nên anh ta hay cô ta cũng không trải nghiệm bất kỳ sự tách biệt nào khỏi “phái kia”. Lá The Fool và lá The Dancer là lưỡng tính về tinh thần, biểu lộ tính người hoàn thiện của họ ở mọi lúc, qua những trạng thái tự nhiên nhất của họ.
Giờ hãy nhìn thế bốn lá một lần nữa. Hãy xem cách lá The Fool phân chia The Magician và The High Priestess, những lá phải được ghép lại với nhau để tạo ra lá The World. Hai lá bài này đại diện cho sự chia tách tính thuần khiết của lá The Fool khỏi những đánh lừa của các mặt đối lập. Lá The World cho ta thấy một sự thống nhất lần hai, nhưng là một sự thống nhất cao hơn và sâu hơn đạt được thông qua sự trưởng thành đã phác thảo trong mười tám lá bài kia. Lá The Fool là sự thuần khiết, còn lá The World là sự minh triết.
.
Sách được dịch và chia sẻ bởi Pansy88. Khi trích dẫn bài dịch này qua nguồn khác xin vui lòng liên hệ qua email: pansy882004@gmail.com
Trả lời